Bắt kim thang là gì? Sự thật bài đồng dao Bắt kim thang khiến ai cũng lạnh sống lưng

‘Bắt kim thang’ là bài đồng dao tuổi thơ ai cũng từng hát nhưng sự bí ẩn kinh dị ẩn sau ý nghĩa bài ‘Bắt kim thang’ khiến ai biết cũng sợ lạnh sống lưng.

Tuổi thơ ai mà không nghe và không ngân nga bài đồng dao ‘Bắt kim thang’.

‘Bắc kim thang cà lang bí rợ

Cột qua kèo là kèo qua cột

Chú bán dầu qua cầu mà té

Chú bán ếch ở lại làm chi

Con le le đánh trống thổi kèn

Con bìm bịp thổi tò tí te tò te’.

Thế nhưng, nếu bất ngờ có ai hỏi ý nghĩa bài ‘Bắt kim thang’ là gì? thì hẳn không phải ai cũng biết. Hóa ra là, có khá nhiều giả thuyết giải thích cho ý nghĩa bài hát quen thuộc nhưng nghe rồi có thể sợ đến không dám hát, ám ảnh đến lạnh sống lưng.

Chuyện cổ tích nguồn gốc bài ‘Bắt kim thang’

“Ngày xửa ngày xưa, ở một làng quê nọ, có hai người bạn làm nghề buôn bán cùng nhau. Một người đi soi đèn bắt ếch về đêm, còn anh kia thì chuyên đi bán dầu thắp đèn vào rạng sáng.

Nhà họ dựng trên một cù lao nhỏ ven sông, tách biệt với làng xóm, muốn đi vào chợ làng phải đi ngang một cây cầu khỉ vắt vẻo. Do hoàn cảnh đơn chiếc, nên hai anh cũng thân thiết với nhau.

Có lần vì mẹ già của anh bán ếch bệnh mà không có tiền chạy chữa nên qua đời, anh bán dầu liền bỏ tiền ra giúp đỡ ma chay mà không hề tính toán, vì thế mà anh bắt ếch càng quý trọng tình bạn của anh bán dầu.

Một đêm nọ, trong lúc đi làm việc, anh bắt ếch nghe tiếng kêu thảm thiết phát ra từ một cái bẫy trên đồng. Tính tò mò, anh lại mở ra coi thì phát hiện ra hai con chim le le và bìm bịp nằm trong bẫy, do chúng giành ăn với nhau mới bất cẩn rơi vào bẫy của con người.

Hai con chim ra sức năn nỉ anh bắt ếch mở bẫy tha cho mình, rồi hứa sẽ đền ơn báo đáp. Vốn là người có tính nhân từ, anh bắt ếch cũng xuôi lòng rồi giải thoát cho chúng.

Vài ngày sau, hai con chim cùng bay đến nhà anh bắt ếch để cảnh báo cho anh biết tai ương sắp đến. Chúng nghe được hai con ma da ở sông bàn với nhau rằng sẽ kéo chân anh bán dầu và anh bắt ếch, cho hai anh chết, thế mạng cho chúng để chúng được đầu thai.

Vì hai con ma này chết đã lâu, nếu trong 7 ngày không bắt được người thay thế sẽ bị hồn phách tứ tán, không được đầu thai nữa. Thêm vào đó, ma da cũng chỉ có thể bắt hai anh khi trời vừa rạng sáng, lúc anh bán dầu ra chợ và lúc anh bắt ếch về nhà, bởi vì khi mặt trời lên thì chúng không còn ma phép.

Ban đầu anh bắt ếch đem cớ sự nói anh cho bán dầu nghe, khuyên anh nên ở nhà, nghỉ bán một tuần lễ, nhưng anh bán dầu lại không tin, cho rằng đấy là mê tín vớ vẩn, trên đời không có ma, quỷ.

Theo lời le le và bìm bịp, anh bắt ếch viện cớ đến ngày cúng mẹ, gọi anh bán dầu qua nhà tiệc tùng ăn nhậu, chuốc cho anh say mèm đến mức sáng hôm sau không ra chợ bán được. Ngày kia lại lấy cớ sang nhà cảm ơn anh bán dầu đã giúp đỡ, lại bày tiệc ăn uống no say, trì hoãn việc đi ngang cây cầu kia.

Hôm ấy là ngày cuối cùng của thời hạn 7 ngày ma da bắt hồn, do say xỉn nhiều ngày liền nên anh bắt ếch ngủ quên. Anh bán dầu sực tỉnh vào sáng sớm, nhận ra mình đã bỏ buôn bán mấy ngày liền bèn nhanh chóng quẩy hàng ra chợ.

Do bước vội vàng qua cầu khỉ cheo leo, lại bị bọn ma da biến phép cho cầu trơn trượt nên sẩy chân rơi xuống nước mà chết. Anh bắt ếch vì tiếc thương bạn nhưng do còn sợ bọn ma da nên phải đợi hết một ngày sau mới dám vớt xác bạn lên mà làm ma chay.

Thấy ân nhân của mình đau lòng, le le và bìm bịp cũng bay đến, cất tiếng kêu thảm thiết như tiếng kèn trống đám ma để tiễn biệt một người chết oan.”

Câu chuyện cổ tích giúp mọi người hiểu rõ ràng ý nghĩa bí ẩn không kém phần kinh dị của bài ‘Bắt kim thang’ nhưng cũng thể hiện ý nghĩa đề cao tình bạn và tính chất cứu vật vật trả ơn của người xưa.

Ý nghĩa thật sự của 2 câu cuối bài đồng dao ‘Bắt kim thang’ là gì?

‘Bắc kim thang, cà lang bí rợ

Cột qua kèo, là kèo qua cột’.

‘Cà, lang, bí rợ’ là để chỉ cho 3 loại củ, quả có cùng một đặc tính là thuộc họ dây leo, trái cà, khoai lang và bí rợ. Đặc biệt với từ bí rợ chỉ có ở miền Nam cho thấy xuất xứ của bài đồng dao này là từ miền Tây Nam bộ.

Còn ‘bắc kim thang’ là gì? Kim thang ở đây hiểu cho đúng phải là cái thang hình chữ KIM -金- tức là hình tam giác cân. Từ ‘kim tự tháp’ cũng là bắt nguồn từ chữ ‘kim’ này mà có, do chỉ hình dạng cái tháp của người Ai Cập cổ là hình tam giác cân.

Con nít ngày xưa có chơi trò ‘kim thang’ là do người lớn dùng hai thanh tre dài, bắt chéo vào nhau tạo thành một hình tam giác cân rồi cắm trên mặt đất, cách vài mét lại đặt một cái như vậy, tạo thành một hàng dài.
Bản thân của cái kim thang này trở thành một cái cột (do không có cây cột dựng đứng giữa nên hai thanh tre chéo vào trở thành cột luôn). Những cái kim thang được nối vào nhau bởi cái ‘vì kèo’ là những thanh tre chạy dọc theo giàn, cứ như thế tạo thành một giàn cốt là để cho cà, lang, bí rợ leo lên mà sinh sôi, phát triển.

Còn ‘cột qua kèo, kèo qua cột’ là gì? Hình ảnh này chỉ mối quan hệ gắn bó vào nhau của hai vật thể.
Thế nên ý nghĩa 2 câu cuối ‘Bắt kim thang, cà lang bí rợ, cột qua kèo, là kèo qua cột’ cốt để miêu tả mối quan hệ keo sơn, quấn quít, gắn bó vào nhau của anh bán dầu và anh bán ếch ở bốn câu sau.
Tuy nhiên cũng có nhiều cách lí giải khác nhau về nguồn gốc của bài ‘Bắt kim thang’ với nhiều chi tiết kinh dị, bí ẩn cứ thế mà lưu truyền, gây ra sự hoang mang, khó hiểu cho người nghe.

276 lượt xem | 0 Bình luận

Bình luận

Chia sẻ

Tác giả Trải Nghiệm Hay của wowhay4u.com là một người đam mê điện ảnh và có khả năng phân tích tinh tế về các tác phẩm điện ảnh cũng như mọi điều về anime. Với sự sắc bén và hiểu biết về nghệ thuật điện ảnh, anime Trải Nghiệm Hay đã viết nhiều bài đánh giá phim chất lượng, mang đến cho độc giả cái nhìn sâu sắc và khách quan về các yếu tố như kịch bản, diễn xuất, hình ảnh và âm nhạc, nhân vật và chia sẻ những phim, anime hay nhất. Tác giả không chỉ đưa ra nhận xét cá nhân mà còn phân tích các yếu tố kỹ thuật và cốt truyện để giúp độc giả hiểu rõ hơn về mỗi tác phẩm.

Bài viết được đề xuất